DİSGRAFİ (YAZMA GÜÇLÜĞÜ)
Özel Öğrenme Güçlüğü
Özel öğrenme güçlüğü, bir kişinin akademik başarıyı etkileyen belirli öğrenme sorunları yaşadığı bir durumdur. Bu durum, bireyin belirli bir ders veya konuda başarısız olmasına, okuma, yazma, matematik veya dil becerilerinde zorluk çekmesine, dersleri anlamakta zorlanmasına ve diğer akademik faaliyetlerde yetersiz performans göstermesine neden olabilir.
Özel öğrenme güçlüğü olan kişiler, öğrenme becerilerinde normalden daha yavaş, zor veya tutarsız olabilirler. Bu durum, genellikle nörolojik bir bozukluktan kaynaklanır ve kalıcı bir durum olabilir. Okul çağındaki çocuklarda sıklıkla görülen özel öğrenme güçlüğü, erken tanı ve uygun eğitim desteği ile yönetilebilir.
Özel öğrenme güçlüğü farklı türleri olabilir. Bunlar, disleksi (okuma bozukluğu), disgrafi (yazma bozukluğu), dispraksi (hareket becerisi bozukluğu), diskalkuli (matematiksel zihinsel işlem becerisi bozukluğu) ve dil becerilerinde bozuklukları içerebilir. Bu durumlar, bireyin öğrenme ve akademik başarılarına farklı şekillerde etki edebilir.
Disgrafi Nedir?
Yazma, bilişsel ve algısal motor becerileri gerektiren bir etkinliktir. Okul öncesi dönemde çocuklar sembolleri kopya etme aşamasında görsel ve motor becerilerin koordinasyonu için gerekli olan temel kopya etme becerilerini öğrenirken, anasınıfı -birinci ve ikinci sınıfa uzanan süreçte motor beceri olarak yazı yazmaya ek olarak ses-kelime bağlantısını da öğrenir. İkinci sınıftan itibaren artık çocuklar otomatik olarak yazmaktadır.
Yazma görevleri gerekli bilginin uzun süreli bellekten geri getirilmesi, planlama ve organizasyon, metni bütün olarak algılama ve düzeltmeler yapabilme becerilerini gerektirmektedir. Yazma bozukluğu olan çocuklar diğer öğrenme bozukluklarında olduğu gibi dikkati odaklamada güçlük, algısal bozukluklar ve koordinasyonda zayıflık durumlarını yaşarlar. Yazı yazma, esneklik, kol ve el kaslarının etkileşimini, ince motor becerileri ve düşünce, duygu ve hareketin birleşimini gerektirir ve yazma bozukluğu olan çocuklarda bu alanlarda güçlük ya da yavaşlık görülmektedir.
Yazma güçlüğü, kişinin zekası ve eğitim düzeyi ile ilgili beklentilerinin altında kalan yazma yeteneğidir. Yazım hataları, dilbilgisi ve noktalama hataları, kötü paragraf düzeni ve çirkin el yazmaları disgrafinin ayırt edici özellikleridir.
Yazma Güçlüğü Yaşayan Çocukların Özellikleri
Yazma güçlüğü yaşayan öğrenciler yaşıtlarına göre daha yavaş yazarlar. Bu bozukluğun başlıca göstergeleri, silik yazı, ters yazılmış harfler, kelimeler arasındaki boşluklar veya bir kelimeyi birkaç parçaya bölerek düzensiz bir şekilde yazma, ayrı yazılmış heceler, atlanan harfler, okunaksız el yazısı ve yetersiz sayfa kullanımıdır
Öğrencilerin yazma güçlüğü akademik başarılarını ve günlük yaşamlarını olumsuz etkilemektedir. Özel öğrenme güçlüğü olan kişiler, el-göz koordinasyonu, görsel-işitsel algı ve parmak hareketi kontrolündeki eksiklikler nedeniyle yazma becerilerinde bozulma yaşarlar.
DSM-5’te yazma bozukluğu öğrenme bozuklukları kapsamında yer almakta ve gerekli müdahalelerde bulunulmasına karşın en az altı aydır devam eden, kişinin aldığı eğitim ve yaşı göz önünde bulundurulduğunda harf söyleme ve yazmada, dilbilgisi ve noktalamada, yazılı anlatımın açıklığı ve düzeninde önemli ve ölçülebilir derecede bozulma ile tanımlanmaktadır.
Yazma bozukluğu olan kişiler, aldığı eğitime uygun bir şekilde yazmakta güçlük çekerler. Ayrıca harf boyutlarını ve harf aralarındaki boşlukları ayarlamakta, sözcükleri doğru ya da tam yazmakta, okunaklı yazmada, tahtadaki yazıları akıcı bir şekilde deftere yazmakta, kağıdın sınırlarına dikkat etmekte, harfleri uygun şekilde bağlamakta da güçlük yaşarlar. Yazma bozukluğu olan çocukların kalemi doğru pozisyonda tutmada zorlandıkları ve yazılanları kopya etme konusunda da güçlük yaşadıkları ya da yazarken çabuk yoruldukları görülmektedir.
Disgrafi Çeşitleri
İşte yaygın disgrafi türleri
- Motor Disgrafi: Motor becerileri ile ilgili bozukluklardır. Kişi, kalem tutma, yazma, çizme ve benzeri aktivitelerde zorlanabilir. Bu tür genellikle beyin hasarı veya felç gibi nörolojik bozukluklardan kaynaklanır.
- Fonolojik Disgrafi: Yazılı kelimenin seslerine bağlı olarak harflerin yanlış bir şekilde yazılmasıdır. Bu tür disgrafi, dil öğrenme bozuklukları olan kişilerde sıkça görülür.
- Dizigrafik Disgrafi: Yazma düzeninin bozukluğudur. Bu tür disgrafide, kelime ve harfler arasındaki boşluklar, satırların düzensizliği veya harflerin büyüklükleri ve şekilleri farklı olabilir.
- Sözel Disgrafi: Yazılı kelimeyi sözel olarak ifade edememe veya yazılı ifadeye uygun bir şekilde ifade edememe durumudur.
- Yer Değiştirici Disgrafi: Bu tür disgrafide, harfler veya heceler yanlış bir sırayla yazılır. Örneğin, “akbil” kelimesi “abkil” şeklinde yazılabilir.
- Bölümlü Disgrafi: Bu türde genellikle kelime veya cümlelerin bir kısmı eksik veya yanlış yazılır.
- Kopyalama Disgrafi: Kopya ederken yapılan hatalardır. Bu tür özellikle çocuklar ve gençler arasında yaygındır.
Disgrafi Belirtileri nelerdir? Nasıl Anlaşılır?
Yazma güçlüğü ilk okuma yazma sürecinin başlamasıyla fark edilebilen bir güçlüktür. Okunaksız el yazısı ile fark edilmeye başlanan disgrafili öğrencilerin yazma hataları;
- Sayıları ve harfleri ters yazma,
- Yazı yazarken bazı sesleri yazmama ( “portakal” yerine “portkl” gibi ),
- Kelimenin ortasında bazı harfleri büyük harfle yazma ( “aRaba” gibi ),
- Yazım ve noktalamaya dikkat etmeden yazma ve kelimelerin arasında boşluk bırakmadan yazma (Bugünhavaçok güzel)
- Hatalı kalem tutuşundan dolayı parmakların çabuk yorulması,
- Yazarken bilek, kol ve vücudu konumlandırmada zorluk yaşama,
- Tahtayı geçirmede zorlanma
gibi belirtiler vermektedir. Ayrıca bu öğrenciler kelimeleri hecelerine doğru ayırmada, uzun sözlükleri yazmada zorlanma ve yer değiştirme gibi hatalar yapabilmektedir.
Yazma becerisinde güçlük yaşayan öğrenciler sınıfta tahtaya yazılanı defterine geçirmede, ev ödevlerini tamamlamada ve sınıf içi etkinliklere katılmada problemler yaşamaktadırlar.
İlk okuma yazma süreci ilerledikçe öğrencinin sesleri, heceleri, kelime ve cümleleri yazması güçleşmektedir. Bu güçlük akademik başarısızlığı da beraberinde getirebilmektedir. Akademik başarısızlıkla beraber duygusal sorunlar da ortaya çıkabilmektedir.
Disgrafi Nasıl Tanılanır?
Yazı yazma güçlüğü belirtileri genellikle ilkokul başlarında ortaya çıkar. Çocukların potansiyelleriyle akademik performansları arasındaki büyük bir tutarsızlık gözlenmektedir.
Tanılamanın zamanında yapılamaması sonucunda bu duruma bağlı olarak çocuklarda, okulda akademik güçlükler, düşük benlik saygısı, akran ilişkilerinde sorunlar, depresyon, anksiyete, davranım bozuklukları gibi duygusal ve davranışsal sorunlara neden olmaktadır. Bu yüzden Disgrafide erken tanı çocuğun yaşadığı güçlükle müdahale etmede etkin rol oynar.
Tanılanması aşamasında zeka değerlendirmesi, okuma-yazma becerileri değerlendirmeye yönelik testler, görsel-motor becerilerin, dikkat ve bellek süreçlerinin, öncelik–sonralık ilişkilerinin değerlendirilmesi, lateralleşmenin belirlenmesi yönünde ölçümler yapılmaktadır. Bunlara ek olarak beyin görüntüleme yöntemleri de disgrafinin tanılanması aşamasında çocuklarda uygulanmaktadır.
Yazı yazma güçlüğü tıbbi bir tanıdır ve Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları alanında uzman doktorlar tarafından yapılan değerlendirmeler sonucunda sağlık kurulları tarafından verilmektedir.
Disgrafi Tedavisi – Konya Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi
Uygulanan terapi ve eğitimler sayesinde disgrafi yaşayan öğrencilerde çok iyi sonuçlar alınabilir. Ancak erken tanı ve tedavi büyük öneme sahiptir. Bu yüzden çocuğunuzun heceleme ve yazma becerilerinde herhangi bir sorun gözlemlenmesi durumunda bir an önce uzmana başvurulmalı ve gereken destek sağlanmalıdır.
Yazı yazma güçlüğü yaşayan çocuklar akranları ile arasındaki akademik performans açığını kapatmak için yapılandırılmış bir ortamda özel eğitim desteği almalıdır.
Disgrafi, yazma becerisinde zorluk çeken bireyler için özel eğitim programları sunulabilir. Bu programlar, bireyin ihtiyaçlarına ve sorunlarına göre özelleştirilir ve öğretim, terapi ve destek hizmetleri içerebilir.
Özel eğitim programlarının hedefleri arasında, bireyin yazma becerilerini geliştirmek, yazma sürecini kolaylaştırmak, yazma hızını artırmak ve yazma motivasyonunu artırmak yer alabilir. Bireyin motor becerileri, algılama ve kavrama yeteneği, dil becerileri, bilişsel becerileri ve duygusal ihtiyaçları dikkate alınarak özel eğitim programları tasarlanır.
Özel eğitim programları, özel eğitim öğretmenleri, konuşma terapistleri, fizyoterapistler ve ergoterapistler gibi uzmanlar tarafından yürütülebilir. Bu programlar, bireyin yaşına, seviyesine ve ihtiyaçlarına uygun olarak tasarlanarak, bireyselleştirilmiş bir öğrenme deneyimi sunulur.
Disgrafi tedavi uygulamaları ebeveynler ile birlikte çocuğun öğretmeni ortak hareket ederek hem pskolojik hem de eğitim desteği sağlanmalıdır.
Kurumumuz disleksi alanında Konya Yapılandırılmış Disleksi Eğitim Programı (Y-DEP) uygulayıcısıdır. Tedavi ve eğitim sürecinde Y-DEP uygulaması ile başarılı sonuçlar sağlanmaktadır.
Eğer çocuğunuzda bu belirtileri gözlemliyorsanız Online Disleksi Testi uygulayabilirsiniz. Danışma ve destek için bizimle iletişim kurabilirsiniz.
Şunları da sevebilirsiniz
Özel Eğitimde Grup Eğitimi
Otizm ve Beslenme
