DUYU BÜTÜNLEME NEDİR? DUYU BÜTÜNLEME TERAPİSİ

DUYU BÜTÜNLEME NEDİR? DUYU BÜTÜNLEME TERAPİSİ

DUYU NEDİR?

Bebekler, doğdukları andan itibaren çevrelerine büyük ilgi duyar ve yüksek bir öğrenme potansiyeline sahiptir. Bu nedenle gelişimin en hızlı olduğu bebeklik döneminden itibaren gelişimini sağlanmasında duyular son derece önemlidir.

Duyu, çevreden gelen verilerin göz, kulak, dil, burun ve deri gibi duyular ile karşılıklı etkileşime girmesi sonucu ortaya çıkmaktadır. Duyular ile birlikte yaşam anlamlı, hareketli ve renkli hale gelmektedir. Çevreye adapte olmayı da kolaylaştıran duyular, yaşamın devam ettirilmesinde önemli bir rol oynamaktadır. Öğrenmek, istekleri yerine getirmek ve bundan haz duymak, öz-kontrol sahibi olmak, motor beceriler ve üst düzey bilişsel işlevler geliştirmek için duyular kullanılmaktadır.

DUYU BÜTÜNLEME NEDİR?

Duyuların işlenmesi, organize edilmesi, yorumlanabilmesi, çevreye uygun şekilde yanıt verebilmesi, yani duyusal girdilerin düzenlenmesi “duyusal bütünleme” kavramı ile açıklanmaktadır. Duyusal bütünleme, çevreden gelen uyaranların ve deneyimlerin beyinde işlenme süreci sonunda ortaya çıkan motor davranışları, duygu ve dikkat gibi tepkileri ifade etmektedir.

Sağlıklı bir duyusal bütünleme süreci yaşamayan çocuklar, günlük yaşamsal aktivitelere katılmada ve günlük yaşam becerilerini kazanmada gecikmeler yaşayabilmektedir ve bu gecikmeler, gelişimsel açıdan da geriliğe ve yetersizliğe yol açabilmektedir

Bir erken müdahale yöntemi olarak da değerlendirilen duyu bütünleme genel olarak beş temel ilke doğrultusunda açıklanmaktadır:

1. Duyu bütünleme ve duyu-motor gelişim öğrenme için oldukça önemli ve gerekli bir beceridir.

2. Çevresel etkenler ve etkileşimler beyin gelişimini desteklemede önemli bir rol oynamaktadır.

3. Merkezi sinir sistemi değişime ve gelişime açıktır.

4. Anlamlı duyu-motor faaliyetleri, dış çevreden gelen uyaranların sonucu olarak sinir sisteminde meydana gelen davranışların yanı sıra öğrenme sürecinde uyarılan nöral değişimleri de desteklemektedir.

5. Duyusal gelişimde belirli bir sıra vardır ve her bir gelişim basamağı bir sonraki duyusal gelişim süreci için zemin oluşturmaktadır. Duyusal gelişim ise yaşam boyu devam etmektedir.

DUYU BÜTÜNLEMEDE YEDİ DUYU

İnsanlarda her ne kadar beş duyunun varlığından bahsedilse de duyusal sistemin sınıflandırılmasında vestibüler duyu (denge ve hareket duyusu), proprioseptif duyu (derin duyu), taktil duyusu (dokunma duyusu), tat duyusu, koku duyusu, görme duyusu, işitme duyusu olmak üzere yedi farklı sistem şeklinde ele alınır. Her duyu bütünlüğü sistemi vücudumuz için ayrı öneme sahiptir ve bu duyuların her birinin kendine has özellikleri vardır.

Vestibüler Duyu

Çocukların hareketi ve etrafındaki nesnelerin hareketleri ile o nesnelerin vücuduyla ilişkisinin ne yönde olduğu hakkında bilgiler vestibüler duyuyla farkedilir. Vestibüler sistem birleştirici bir sistem olup, bireyin yer çekimi ve dünya ile ilişkisini belirler. Vücudumuzun alan içerisinde nerede olduğunu, hızını, yönünü ve hareketini algılamamızı sağlar, bize bununla ilgili bilgi verir.

Proprioseptif Duyu

Derin doku duyusu veya diğer bir adıyla beden farkındalığı duyusu olarak da bilinen proprioseptif duyu; gücü, yönü ve hareketi sağlayan duyusal mesajları ifade etmektedir. Bu duyuya ait reseptörler kas ve eklemlerde yer almaktadır ve vücut pozisyonu ile ilgili bilgi sağlar. Bununla birlikte vücut parçalarının nerede olduğu ve nasıl hareket ettiklerine ilişkin bilgi verir.

Taktil Duyu (dokunma)

Deride bulunur, vücudun en büyük organıdır. Dokunma, en temel iletişim biçimi olarak kabul edilmektedir. Yaşamın ilk hisleri dokunsaldır. Dokunma sosyal gelişimin önemli bir parçasıdır. İçinde olduğumuz çevreyi ölçüp değerlendirmemize yardımcı olur ve buna uygun tepkiler geliştirmemizi sağlar.

Dokunma duyusu ve dokunma algısı, çevredeki nesneler hakkında dokunarak bilgi sahibi olmayı ve bu uyarılara karşı cevap oluşturulmasını sağlar.

Koku Duyusu

Burundaki kimyasal alıcıların işlemesiyle yakın çevremizdeki kokular hakkında bilgi verir. Koku alma, gelişimin ilk adımlarından itibaren algısal deneyimin kaçınılmaz kaynağıdır.

Tat Duyusu:

Dildeki kimyasal alıcılar tarafından işlenir. Tatlı, ekşi, acı ve tuzlu gibi farklı tatları algılamamız sağlar.

İşitme Duyusu

Havadaki ses dalgalarının, dış kulak yolu ile toplanarak, iç kulaktaki reseptörleri uyarması sonucu çevremizdeki sesleri algılar ve beyin sapında anlamlandırılır.

Görme Duyusu

Gözün retina kısmında yer alır ve ışık ile aktif hale gelir. Görme duyumuz nesneleri, insanları, renkleri, zıtlıkları ve uzamsal sınırları tanımamıza yardımcı olur.

Bebeklerin dünyayı tanımasına yardımcı önemli beceriler görsel tarama, görsel izleme ve derinlik algısıdır.

Görsel tarama; bir cismin tüm özellikleri ile incelenerek cismin tamamını algılamasını içeren süreçtir. Bebekler üç aya kadar baktıkları cismin tamamını tarayabilecek yeterliliğe erişirler. Görsel izleme; bebeklerin hareket eden bir nesneyi takip etme yeteneğidir. Bebeklerde görsel izleme altı ay civarında daha iyi hale gelir. Derinlik algısı; nesnelerin bireyden ve birbirinden uzaklığını kestirme yeteneğidir. Bebeklerin hareket etmeye başlamasıyla birlikte gelişmeye başladığı belirtilmiştir

Duyu Bütünleme Terapisi Nasıl yapılır?

1970’lerde Ergoterapist A. Jean Ayres tarafından, duyu bütünleme bozukluğu olan çocukların, duyusal bilgiyi düzenlerken yaşadıkları zorlukları iyileştirme amacıyla geliştirilmiş terapi yöntemine “duyu bütünleme terapisi” denir. Duyu bütünleme terapisinin ergoterapi içinde uygulanan bir terapi yöntemidir. Duyu bütünlemeyi ergoterapistler ve bu konuda sertifikası olan fizyoterapistler ile dil ve konuşma terapistleri verebilmektedirler.

Terapi seansları başlamadan çocuk değerlendirmesi yapılır ve hangi alanlarda ne şekilde sorun yaşadığı tespit edilir. Çocuğun problem yaşadığı alanlardaki bozukluğun davranışlarını nasıl etkilediği gözlenir. Günlük yaşam aktivitelerinde hangi sorunlara yol açtığı ve çevresel uyumu hakkında aileden bilgiler alınır ve uygun terapi programı çizilir. Terapi sırasında aile sürecin en önemli parçasıdır. Aileye çocuğunun neye ihtiyacı olduğunu anlaması için eğitim verilir, seanslar hakkında sıklıkla bilgilendirmeler yapılır.

Duyu bütünleme terapisi sırasında seanslar çocuğa, ihtiyaca uygun düzeyde duyusal uyaranlarla donatılmış veya duyusal uyaranlardan arındırılmış aktivite ve oyunlar halinde sunulur.

Konya Duyu Bütünleme Terapisi Merkezi – Çocuklarda Duyu Bütünleme Eğitimi

Konya’da Cemre Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi olarak duyu bütünleme sorunu yaşayan çocuklar için uzman ekibimizle destek vermekteyiz. Duyusal bütünleme terapisi merkezimizde eğitimi almış uzmanlarımızca eğitim ve destek programları başarılı bir şekilde uygulanmaktadır.. Destek ve sorularınız için bizi arayabilir ücretsiz danışma hizmeti alabilirsiniz.

Kurumumuzda uzmanlar tarafından duyu bütünleme terapisi uygulanmaktadır.