Özel Eğitim Nedir? Kimler Özel Eğitim Alır?

İçindekiler

Toggle

Özel Eğitim Nedir?

Özel eğitim, bireylerin gelişimsel, zihinsel, fiziksel, duygusal veya akademik farklılıklarını dikkate alarak onların eğitim ihtiyaçlarına uygun özel gereksinimleri karşılamak amacıyla tasarlanmış, bireyselleştirilmiş eğitim programlarıdır. Gereksinim duyulan bireylerde eğitim ihtiyaçlarına uygun özel yöntemler, araçlar ve destekler ile verilen eğitim önem taşır. Bu eğitim türü, tipik gelişim gösteren akranlarından farklı öğrenme, fiziksel, duygusal veya davranışsal ihtiyaçları olan bireylere yöneliktir. Özel eğitim bireylerin potansiyellerini en üst düzeye çıkarmalarına, bağımsız yaşam becerileri geliştirmelerine ve topluma tam katılım sağlamalarına yardımcı olmayı hedefler. Bireyin bağımsız yaşama, topluma uyum sağlama ve potansiyelini en üst düzeye çıkarma hedefiyle düzenlenir.

Kimler Özel Eğitim Alır?

Özel eğitime ihtiyacı olan bireyler, gelişimsel, zihinsel, fiziksel veya akademik farklılıkları nedeniyle standart eğitim programlarından yeterince faydalanamayanlardır. Bu bireyler, özel yöntemler ve destekleyici eğitim programları ile eğitim alarak topluma uyum sağlamaları ve bağımsız yaşam becerileri kazanmaları için desteklenmelidir.

Özel Eğitime Gereksinim Duyan Bireyler

Gelişimsel, fiziksel, zihinsel, duygusal, sosyal veya öğrenme alanlarında akranlarından belirgin farklılık gösteren, bu nedenle standart eğitim programlarıyla ihtiyaçlarını karşılayamayan kişilerdir. Bu bireyler, yaşadıkları zorluklar nedeniyle bireyselleştirilmiş destek ve eğitim programlarına gereksinim duyarlar. Özel eğitime ihtiyaç duyan bireyler şu grupları kapsar:

1. Zihinsel Yetersizliği Olan Bireyler
   • Zihinsel işlevlerde (akıl yürütme, problem çözme, öğrenme) sınırlılık gösterenler.
   • Hafif, orta veya ağır düzeyde zihinsel engeli olan bireyler.
   • Öğrenme süreci daha uzun sürebilir ve destekleyici eğitim programlarına ihtiyaç duyabilirler.
   • Günlük yaşam becerilerinde (iletişim, özbakım) desteğe ihtiyaç duyanlar.
2. Özel Öğrenme Güçlüğü Olan Bireyler
   • Disleksi: Okuma ve yazma güçlüğü.
   • Diskalkuli: Matematikle ilgili kavramları öğrenmede zorluk.
   • Disgrafi: Yazma becerilerinde bozukluk.
   • Standart eğitim yöntemleriyle öğrenmede güçlük çeken bireylerdir.
   • Normal zekaya sahip olmalarına rağmen belirli akademik alanlarda gerilik yaşayanlar.
3. Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) Olan Bireyler
   • Sosyal iletişimde zorluk, tekrarlayan davranışlar ve sınırlı ilgi alanları gösteren bireylerdir.
   • Günlük yaşam becerilerini kazanmak için özel eğitime ihtiyaç duyarlar.
   • Erken müdahale, davranışsal terapi ve sosyal beceri eğitimi gerektirenler.
4. Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) Olan Bireyler
   • Dikkat süresi kısa, dürtü kontrolü zayıf, hareketlilik seviyesi yüksek bireylerdir.
   • Odaklanma, dürtü kontrolü ve hiperaktivite sorunları olanlar.
   • Akademik ve sosyal becerilerini geliştirmek için özel eğitim desteğine ihtiyaç duyabilirler.
   • Yapılandırılmış ortam, davranış düzenleme stratejileri ve bireysel planlama gerektirenler.
5. İşitme Engeli Olan Bireyler
   • Doğuştan veya sonradan oluşan işitme kaybı olanlar.
   • İşitme cihazı veya koklear implant kullananlar.
   • İşaret dili, dudak okuma veya işitme cihazı desteği ile eğitim alabilirler.
6. Görme Engeli Olan Bireyler
   • Tam veya kısmi görme kaybı olanlar.
   • Braille alfabesi, özel eğitim materyalleri ve sesli kaynaklarla desteklenirler.
7. Fiziksel Engeli Olan Bireyler
   • Serebral palsi, kas distrofisi, omurilik yaralanmaları gibi nedenlerle hareket kısıtlılığı yaşayan bireylerdir.
   • Fiziksel erişim için uyarlanmış araç-gereç veya çevresel düzenlemelere ihtiyaç duyanlar.
   • Özel araçlar, fizik tedavi ve bireysel destek programları ile eğitim alırlar.
8. Dil ve Konuşma Bozukluğu Olan Bireyler
   • Kekemelik, artikülasyon sorunları, ses bozukluğu, afazi (dil kaybı) veya gecikmiş konuşma gibi dil ve konuşma sorunları yaşayanlar.
   • Konuşma terapisi ve alternatif iletişim sistemlerine (resimli kartlar, teknoloji) ihtiyaç duyanlar.
9. Üstün Zekâlı ve Üstün Yetenekli Bireyler
   • Akademik, sanatsal veya liderlik alanında yaşıtlarından ileri düzeyde gelişmiş bireylerdir.
   • Yaşıtlarına göre daha hızlı öğrenen, yaratıcılık veya özel yetenekleri olanlar.
   • Standart müfredatın yetersiz kaldığı, farklılaştırılmış eğitim programları, zenginleştirilmiş veya hızlandırılmış programlara ihtiyaç duyanlar.
10. Duygusal ve Davranışsal Bozukluğu Olanlar
    • Kaygı, depresyon, öfke kontrol sorunları, okul reddi gibi duygusal zorluklar yaşayanlar.
    • Şiddet eğilimi, dürtüsellik veya sosyal uyum sorunları nedeniyle eğitimde desteğe ihtiyaç duyanlar.
11. Diğer Gruplar
    • Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB): Şiddet, kaza veya afet sonrası psikolojik destek gerektirenler.
    • Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB): Şiddet, kaza veya afet sonrası psikolojik destek gerektirenler.
    • Çoklu Engelliler: Birden fazla engeli bir arada bulunanlar (örneğin, hem görme hem işitme engelli).

Bu bireylerin eğitim süreci, bireysel ihtiyaçlarına göre şekillendirilir ve Bireyselleştirilmiş Eğitim Planı (BEP) ile desteklenir. Amaç, onların sosyal hayata uyum sağlaması ve potansiyellerini en iyi şekilde geliştirmeleridir.

Nasıl Belirlenir?

Özel eğitime ihtiyaç duyan bireylerin belirlenmesi için sistematik ve bilimsel bir değerlendirme süreci izlenir. Bu süreç genel olarak şu aşamalardan oluşur:

 

1. Ön Gözlem ve Farkındalık

• Bireyin gelişiminde, akademik başarısında, sosyal etkileşiminde veya davranışlarında yaşıtlarına göre farklılık olup olmadığı gözlemlenir.
• Öğretmenler, ebeveynler veya bakım verenler bireyin öğrenme güçlüğü, dikkat eksikliği, iletişim problemleri veya motor becerilerde gerilik gibi belirtiler gösterip göstermediğini takip eder.

2. Tarama ve Ön Değerlendirme

• Okul rehberlik birimi veya ilgili uzmanlar tarafından bireyin bilişsel, duygusal, fiziksel ve sosyal gelişimi ile ilgili ilk değerlendirme yapılır.
• Gerekli durumlarda gelişimsel tarama testleri veya anketler uygulanır.

3. Uzman Değerlendirmesi

• Özel eğitim uzmanları, psikologlar, çocuk gelişim uzmanları veya nörologlar gibi multidisipliner bir ekip tarafından detaylı değerlendirme yapılır.
• Bilişsel testler (örneğin, WISC-IV gibi zeka testleri), dikkat ve öğrenme becerileri değerlendirilir.
• Gelişimsel ölçekler, dil ve konuşma testleri veya duyusal-motor beceri testleri uygulanabilir.

4. Tıbbi ve Psikolojik Destek

• Gerekli görülürse çocuk nörolojisi, psikiyatri veya diğer sağlık uzmanları tarafından fiziksel ve nörolojik değerlendirme yapılır.
• Görme veya işitme problemleri gibi öğrenmeyi etkileyen faktörler incelenir.

5. Özel Eğitim Hizmetlerine Yönlendirme

• Yapılan değerlendirmeler sonucunda bireyin özel eğitime ihtiyacı olduğu belirlenirse, ona uygun destek eğitim programları hazırlanır.
• Rehberlik ve Araştırma Merkezleri (RAM) tarafından bireyin özel eğitim ihtiyacına yönelik resmi rapor düzenlenir.
• Bireyin ihtiyacına göre kaynaştırma eğitimi, özel eğitim sınıfı veya bireysel eğitim planları (BEP) oluşturulur.

Cemre Özel Eğitim ve Rehabilitasyon ailesi olarak alanında uzman özel eğitim öğretmenlerimiz, okul öncesi ve çocuk gelişimi öğretmenlerimiz, psikolojik danışmanlık ve rehberlik öğretmenimiz, fizyoterapistlerimiz, dil ve konuşma terapistlerimiz, grup öğretmenlerimiz ve idari personelimizle birlikte Konya‘da engelli çocuklarımızın, bireylerimizin ve ailelerimizin hizmetinde ”ONLARIN YAŞAMLARINA DÜŞEN BİR BAHAR DAMLASI ” olma çabasındayız.