ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ NEDİR?

Özel öğrenme güçlüğü, ilkokulda aldığı eğitimine rağmen yaşına ve zekasına uygun okul başarısı gösteremeyen bireylerin durumu olarak tanımlanır. Özel öğrenme güçlüğü, normal ya da normalin üzerinde zekaya sahip, dinleme, konuşma, okuma, yazma, akıl yürütme ile matematik yeteneklerinin kazanılmasında ve kullanılmasında önemli güçlükleri olan bir bozukluk grubunu temsil eder. Bu bozukluk disleksili bireylerde özellikle öğrenme sorunlarına neden olur.

Öğrenme güçlüğü yaşayan öğrencilerin ortalama ya da ortalamanın üstünde bir zekaya sahip olmasına rağmen, okuma ve heceleme gibi okula dayalı temel öğrenme yetilerini kazanamadıkları görülür. Özel öğrenme güçlüğü yaşayan çocuklarda,

• Okulda başarısızlık, ilgisizlik,
• Kendini derse verememe,
• Arkadaş ilişkilerinde sorunlar ile birlikte bezginlik,
• Kendine güvensizlik,
• Değersiz ve kötü hissetme,
• Yeterince zeki olmadığını düşünme,
• Duygusal problemler gözlenir.

Özel öğrenme güçlüğü ne zaman ortaya çıkar

Öğrenme güçlüğü, genellikle çocuklar ilkokula başladıklarında fark edilir. Çünkü öğrenciler ilkokula başlamalarıyla okuma yazma ve temel becerileri kazanmaya yönelik bir eğitim alırlar. Öğrenme bozukluğu ya da öğrenme güçlüğü tanısı konulan çocukların, öğrenme hedeflerine ulaşmakta başarısız olan ve sınıf düzeyinde ilerlemekte zorluk çeken çocuklardır.

Özel öğrenme güçlüğü yaşayan çocuklar yaşıtlarına göre daha yavaş veya farklı biçimde öğrenebilirler.

Bu çocukların zeka seviyeleri normal ve üstün zekalı olabilirler.

Öğrenme güçlüğü okuma, yazma ve matematik olmak üzere 3 akademik alanda görülmektedir.

Disleksi Nedenleri Nelerdir?

Özel öğrenme güçlüğünün ortaya çıkış sürecinde nelerden etkilendiği ve bu bozukluğa nelerin sebep olduğu konusunda net bir görüş henüz ortaya çıkmamıştır.

Bu konuyla ilgili araştırmalar devam etmektedir. Bozukluğun sebepleriyle ilgili yapılan araştırmalarda özellikle üzerinde durulan konular vardır. Bilişsel farklılıklar, genetik ve kalıtsal faktörler, merkezi sinir sisteminin yapı ve işleyişiyle ilgili bozukluklar.

Genel görüşe göre özel öğrenme güçlüğü çeşitli çevresel ve genetik faktörler ile belirlenen biyolojik nedenlere dayanan işlevsel bozukluktur.

Özel öğrenme bozukluğunun nedenleri arasında çeşitli alanlarda; işitsel, dokunsal, mekânsal, görsel gibi bozuklukların yer alması da gösterilebilir. Çocuğun görsel ve işitsel alanda yaşadığı bozukluk sesleri karıştırma, harfleri tersten yazma, okuma ve algılayamama gibi problemlere neden olabilir. Algılama ve öğrenme sorunları çocuğun doğumu itibariyle başlar, eğitim zamanı boyunca geçen sürede edinilmez.

Disleksi Belirtileri

• Yazı yazarken çok yavaş ve satır hizasını tutturamayan bu çocuklar kalemi doğru tutamazlar, kalemi tutarken çabuk yorulurlar.
• Bazı harf, sayı ve kelimeleri ters yazar ya da karıştırırlar.   b-d, m-n, ı-i, 2-5, d-t, ğ-g gibi. Yazarken bazı harfleri, heceleri  atlar ya da harf/hece ekler, hece bölme hataları yaparlar, kelimeler arasında hiç boşluk bırakmazlar.
• Okuma yaparken sesleri birleştirmede zorluk yaşarlar. Bazı heceleri ters okuma (ve-ev, çok-koç), okurken ve ya yazarken harf, hece atlama, kelimenin sonlarını uydurarak okuma, okumaya karşı isteksizlik, başkası okuyunca daha iyi anlama, okuduğu öykünün anlamını çıkarmada (özet yapma) zorlanma görülür.
• Okurken sık sık satır atlarlar. Okuduğunu anlama ve dilin gramer yapısını anlamada zorlanırlar.

• Yazma görev/ödevlerinden kaçınırlar. Yavaş yazarlar, yazıları düzensizdir.
• Noktalama işaretlerini karıştırırlar, yazarken noktalama işaretlerini kullanmazlar.
• Tahtadan ödevini geçirmekte zorlanırlar, ödevini eksik alma, ödev yapmak istememe, ödev yaparken sık yardım isterler.
• Uzun süre bir konuya yoğunlaşamazlar, çabuk yorulurlar ve talimatları anlamadıkları için öğretmene sık sık soru sorarlar.
• Sağını solunu karıştırma, beden eğitiminde başarısız olma (koşma, top tutma), uzaklık ve derinlik algılamasında sorunlar yaşarlar bunun sonucunda bazı sakarlıklar oluşabilir.
• Sıraya Koyma Becerisinde sorunlar yaşarlar. Haftanın günlerini, ayları, mevsimleri sıra ile sayarken karıştırırlar, doğru saysa bile soru sorulduğunda; çarşambadan sonra hangi gün gelir, nisandan sonra hangi ay gelir, haftanın ikinci günü hangisidir? yanıtlamakta zorlanır.
• Zamana ilişkin kavramları (dün-bugün, önce-sonra, gün, günün vakitleri-sabah-öğle-akşam, ay, yıl, mevsim gibi) karıştırırlar.
• Geçmişlerinde yavaş konuşma gelişimi gösteren bu çocuklar, dili ifade etme, anlama, sözel sebep sonuç ilişkisi ve sözel hafıza becerileri alanlarından bir ya da birkaçında sorun yaşarlar.
• Sık dört işlem hatası yaparlar, dört işlemde yoğun parmak kullanımı vardır.
• Dört işlemde yönleri karıştırırlar, toplama, çıkarma işlemlerinde işlem basamak önceliğini karıştırırlar.
• Ritmik saymada zorlanırlar, çarpım tablosunu öğrenmekte zorlanırlar.
• Problemi çözümü için gereken işleme karar veremezler, yaşına uygun seviyedeki matematik problemlerini yaparken zorlanırlar.
• Dikkatleri çabuk dağılır ve davranış görevlerini unuturlar, yerlerinde oturamazlar, elleri ayakları durmaz, motor davranışlar açısından da huzursuzdurlar.
• Genelde içe dönük ve sessiz olan bu çocukların, özgüvenleri düşüktür ve akranlarıyla iletişimde sorun yaşarlar.
• İşbirliğinden kaçınırlar ve diğer çocuklarla çatışmalarda güçlerini ayarlayamadıkları için aşırı sert davranırlar.

Özel Öğrenme Güçlüğü Tedavisi

Özgül Öğrenme Güçlüğünün tedavisi eğitimdir. Özel öğrenme güçlüğü olan çocuklarda sorun olan alanlara yönelik birebir özel eğitim alması tedavi sürecinin en önemli parçasıdır.

Çocuk normal bir okulda eğitimine devam ederken beraberinde bireysel ya da grup halinde özel bir eğitime alınır. Bu nedenle eğitim, alanda uzmanlaşmış kişiler tarafından verilmelidir. 

Özel öğrenme güçlüğü olan öğrencilere verilen eğitimde bazı uygulamalar yapılmalıdır. Bu uygulamalarda, görsel, işitsel, zaman algının geliştirilmesi, dikkat ve bellek, görsel, işitsel bellek geliştirme, ardışıklık yeteneklerinin arttırılması, motor koordinasyon becerilerinin geliştirilmesi konuları mutlaka olmalıdır. Ayrıca fonetik farkındalığın arttırılması, dinleme, konuşma, okuma, yazma (dil) becerilerinin geliştirilmesi, kavram ve düşünme süreçlerinin gelişiminin desteklenmesi bu süreç eğitimi içinde bulunmalıdır. Çeşitli algıları destekleyici ya da iyileştirici  bu çalışmalar, akademik becerilerin eğitimi ile birlikte verilmelidir. Bu şekilde bir eğitim aldıklarında özel öğrenme güçlüğü yaşayan bir öğrencide hızlı bir ilerleme kaydedilecektir.

Özgül öğrenme güçlüğünü ortadan kaldıracak bir ilaç tedavisi bulunmamaktadır. Eğer dikkat eksikliği varsa ilaç tedavisi yapılan özel eğitimden daha iyi yararlanmasını sağlayacaktır. 

Özel Öğrenme Güçlüğü İçin YDEP (Konya disleksi eğitimi) uygulayıcısı

Konya’da Cemre Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi olarak özel öğrenme güçlüğü olan çocuklar için uzman ekibimizle destek vermekteyiz. Kurumumuzda öğrenme güçlüğü yaşayan çocuklara özgü geliştirilmiş bir eğitim programı olan Yapılandırılmış Disleksi Eğitim Programı (Y-DEP) uygulanmaktadır. Y-DEP kişiye özgü, bireyselleştirilmiş bir eğitim program olarak disleksi eğitiminde başarılı sonuçlar sergilemektedir.

Y-DEP bu tanıyı alan çocukların yetersiz olduğu ve geliştirilmeye ihtiyaç duyduğu bu alanlarda çalışır. Y-DEP bilişsel alandaki uygulama kitaplarıyla eğitim sürecini yürütür. Bu süreçte akademik becerilerle de eş zamanlı çalışıldığından disleksili çocukların sorunlarına çözüm olmaktadır.